De geplande veroudering van producten is pas echt slecht voor het klimaat

We worden de afgelopen jaren dood gegooid via de media en politiek met allerlei doomsday verhalen over het percentage Co2 in de atmosfeer. Dit minuscuul kleine percentage aan Co2 zou levensbedreigend zijn voor onze planeet en het leven op Aarde. Dit sprookje over Co2 heb ik al eens eerder ontmaskerd (zie link). Tijdens de VN klimaattop in Parijs van december vorig jaar sloegen alle landen die lid zijn van de VN de handen ineen. Gezamenlijk, zo predikte men, zou de Aarde gered gaan worden, want Co2 zou de grootste bedreiging zijn voor al het leven hier op Aarde. De media, de politiek, milieuorganisaties, en milieuhippies vierden gezamenlijk feest na afloop van de klimaattop in Parijs. Het uit de klauwen gewassen Co2 monster zou eindelijk een kopje kleiner gemaakt worden. Niemand klaagde na afloop van de top, er waren enkel winnaars. Want de grote bedrijven/multinationals konden gewoon verder gaan met waar ze goed in zijn: centjes verdienen. Ik heb tijdens al die propaganda verhaaltjes tijdens die top geen mens horen reppen over geplande veroudering van producten (in het Engels: planned obsolescence). Geplande veroudering, of geplande slijtage van producten helpt namelijk pas echt de Aarde en de mensheid naar de klote. Sterker nog: het heeft de Wereld al ernstig verkankerd.

Onder dit artikel plaats ik de documentaire ‘The Lightbulb Conspiracy’. Ik zag deze documentaire vanmiddag en het deed mijn beeld dat ik heb van de Wereld niet goed. Ik wist al dat ‘men’ bij het produceren van zo’n beetje elk product een geplande veroudering van het product inbouwt. Dit betekend niets anders dan datgene we allemaal al zo vaak meegemaakt hebben: smartphones die niet langer meegaan dan pak ‘m beet 2/3 jaar (als je geluk hebt), printers die na maximaal 15.000 pagina’s te hebben geprint er ‘opeens’ mee ophouden, printer cartridges die bijna net zo duur zijn als de printer zelf en die maar voor de helft van de beloofde tijd meegaan, onderdelen van auto’s die om de paar jaar vervangen moeten worden, en zo kan ik nog wel eventjes doorgaan. Producten worden expres zo geproduceerd dat ze een uiterste houdbaarheidsdatum hebben. De documentaire ‘The Lightbulb Conspiracy’ gaat over dit thema. De rode draad in de documentaire (vandaar ook de titel) is een gloeilamp die geproduceerd is eind 19e eeuw, een gloeilamp die vandaag de dag nog steeds brand. Een zeldzaamheid vandaag de dag, want heel veel meer voorbeelden van dit soort producten die tientallen jaren of langer dienst blijven doen kennen we anno 2016 niet meer. Dat heeft een dikke reden, en die reden zijn de multinationals. Voorbeelden van producten die heel erg lang mee kunnen zonder kapot te gaan of zonder onderhoud nodig te hebben zitten in deze documentaire. Deze voorbeelden van producten stammen helaas uit een ver vervlogen verleden. Want al in de jaren ’20 van de vorige eeuw kwamen bedrijven bij elkaar om onderlinge afspraken te maken. Philips, de lampenboer uit Eindhoven, komt in deze documentaire ook vaak ter sprake. Philips maakte namelijk deel uit van de eerste echte kartelachtige afspraken die de grote spelers op de gloeilampenmarkt met elkaar maakten in de jaren ’20 van de vorige eeuw. Philips en de andere grote spelers op de gloeilampenmarkt kwamen in het geheim samen om af te spreken dat een gloeilamp vanaf dat moment niet langer zou mogen meegaan dan 1000 uur. Vandaag de dag is dat nog steeds de standaard volgens mij. Voor die geheime afspraken waren er al gloeilampen die 2500 uur meekonden bijvoorbeeld, en de houdbaarheidsdatum werd steeds verder opgeschroefd. Maar ja, innovatie gaat vaak ten koste van het zo veel mogelijk centjes kunnen verdienen. Als je een gloeilamp produceert die 30 jaar meegaat in plaats van 1000 uur, dan scheelt je dat natuurlijk heel veel inkomsten. Want in plaats van 1x in de 3 maanden een nieuwe gloeilamp aanschaffen hoef je dan nog maar 1x in de 30 jaar een nieuwe gloeilamp aan te schaffen. De documentaire geeft een aantal van dit soort voorbeelden met goede onderbouwing en met historisch bewijs.

We leven in een verrot systeem. Alles is onze Wereld is gebaseerd op zoveel mogelijk winst maken. Voor wie dacht dat ‘men’ echt zich zorgen maakte over het milieu en onze leefomgeving komt bedrogen uit. Tijdens de VN klimaattop in Parijs ging het alleen maar om zoveel mogelijk centjes verdienen. Co2 is namelijk niet schadelijk voor het milieu, planten en bomen zetten zelfs Co2 om in zuurstof leerde ik vroeger tijdens biologie op school nog. Nee Co2 is geen bedreiging voor ons en voor onze planeet. Geplande veroudering en/of slijtage van producten wel. En die geplande veroudering van producten is een rechtstreeks gevolg van een verrot economisch systeem wat niet draait om het welzijn van ons en dat van onze planeet, maar enkel draait om het welzijn van een select groepje egoïstische zakkenvullers die alleen uit zijn op eigen gewin. Als Shell vandaag zou uitvinden dat ze met het knuffelen van zeehondjes en het gebruik van vrije schone energie meer geld zouden kunnen verdienen dan aan het verkankeren van de planeet door het gebruik van fossiele brandstoffen, dan gaven ze morgen een persconferentie en stopten ze binnen een week met het raffineren van olie. Het draait alleen maar om geld. Organisaties zoals een Urgenda geven in feite geen moer om de Aarde of het klimaat. Ze geven enkel en alleen om hun eigen portemonnee, en de vele dikke overheidssubsidies die daarin verdwijnen. Heeft iemand Greenpeace, het WNF, GroenLinks, of een andere organisatie die zich zegt in te zetten voor het milieu, wel eens iets horen zeggen over geplande veroudering van producten en wat dat de mensheid en de Aarde allemaal kost? Ik niet..

In de documentaire zien we ook voorbeelden van de vuilnishopen van de Wereld. Niet de vuilnishoop langs je lokale snelweg, maar de vuilnishopen in de Derde Wereld landen. In de documentaire nemen ze een kijkje in Ghana. Veel van je afgedankte smartphones, laptops, iPods, wasmachines, tv’s en andere elektrische apparaten, komen daar terecht nadat je ze hebt afgedankt of nadat ze het niet meer deden. De Westerse wereld dumpt al haar afgedankte rotzooi voor het grootste deel in deze Derde Wereld landen. Bovendien halen we de meeste grondstoffen voor al die apparaten ook nog eens uit de Derde Wereld. Wat dacht je bijvoorbeeld van lithium? Al dat plastic wat om je iPhone, laptop, galaxy S6, computers en dergelijke verwerkt zit is een product van olie trouwens.

Natuurlijk is het mogelijk om een smartphone, tablet of laptop te maken die tientallen jaren mee kan als het moet. Maar ja, dat levert niet heel veel winst op natuurlijk. Beter zorg je ervoor dat het apparaat na maximaal 2/3 jaar op is, of verouderd is. Iedereen heeft zelf wel eens meegemaakt dat je een duur abonnement afsluit met smartphone en dat die smartphone dan niet eens de 2 jaar die het abonnement duurt meegaat. Een andere steeds groter wordende groep mensen heeft een heel ander ‘probleem’. Ik heb in de ICT gewerkt, en heb samengewerkt met enorm veel ’tech horny’ mensen. Deze op technologie geilende mensen zijn oprecht een paar dagen over de zeik als ze de zoveelste presentatie van Apple of Samsung zien waarin een nieuwere versie van de al bestaande variant van de tablet of smartphone gepresenteerd wordt. Waarom? Omdat ze dan net een paar maanden daarvoor honderden euro’s hebben uitgegeven voor de laatste variant van het speeltje, waar de laatste technologische snufjes in verwerkt waren, of die weer net een halve inch meer aan schermruimte had. En dan komt Samsung of Apple alweer met een nieuwe variant…. met weer een kwart inch meer scherm, en net iets meer geheugen, of een net iets meer gestroomlijnd model met rondingen in het glas…. ja ja mensen, het plassertje van een tech horny persoon is makkelijk stijf te krijgen door net weer iets betere modellen van hetzelfde product. Je kan er dan niet heel veel meer mee, je kan er nog steeds mee bellen, apps installeren en internetten, maar dan op een ietsie pietsie groter scherm natuurlijk! Deze mensen zijn de gedroomde consumenten van de grote bedrijven. Voor deze mensen brengen ze om de haverklap een nieuwe variant uit op een model wat al bestond. Deze mensen kopen het meestal toch wel. Ook dit verschijnsel is een variant van geplande veroudering. Door middel van reclame en mind control technieken praat men je als het ware een minderwaardigheidscomplex aan als je nog niet beschikt over de allerlaatste technologische snufjes. Zo werkt dat ook bij televisies, koelkasten, auto’s en andere apparaten.

Een bedrijf als Apple is letterlijk groot en machtig geworden door het slim toepassen van geplande veroudering. Telkens als er een nieuw besturingssysteem (iOS) uitkomt van Apple heeft dat nieuwe besturingssysteem net weer iets meer geheugen en processorkracht nodig. Dus wil je constant het nieuwste besturingssysteem hebben dan moet je regelmatig je Mac vervangen voor een nieuwer model, een model wat het nieuwste besturingssysteem wel aankan. Microsoft heeft dat ook lange tijd gedaan overigens. Voor iemand die geen ICT achtergrond heeft klinkt dit wellicht als een logisch iets. Maar als je een klein beetje kennis van programmeren hebt dan weet je dat het niet echt innovatief is om steeds meer geheugen nodig te hebben en steeds meer processorkracht voor een nieuw besturingssysteem nodig te hebben. Een besturingssysteem bestaat net als alle andere computersoftware uit regels code. Je zou juist denken dat software en besturingssystemen steeds minder geheugen en processorkracht nodig zouden hebben naarmate men steeds slimmer kan programmeren. Het tegenovergestelde is echter de standaard geworden in de Wereld, en de grote bedrijven hebben dus programmeurs in huis die juist software moeten schrijven die winstgevend is, en dus heb je om mee te willen gaan met de technologische ‘vooruitgang’ steeds een nieuwe computer of laptop nodig.

En ach, al wil je bij het oude vertrouwde blijven, en doet het oude vertrouwde goed dienst voor jou… dan nog gaat je computer niet langer dan een paar jaar mee als je geluk hebt. Het hoort allemaal bij een verrot systeem wat alles in dienst stelt om zoveel mogelijk winst te kunnen genereren. Zoveel mogelijk winst genereren gaat nooit samen met een beter milieu en leefomgeving, al willen onze volksvertegenwoordigers en ‘groene’ bedrijven als een Apple ons graag ander doen laten geloven…

Micky van Leeuwen

1-2-2016

Link: https://web.archive.org/web/20201007194017/https://www.youtube.com/watch?v=zdh7_PA8GZU